Sixth Schedule Le Autonomous District Council

Sixth Schedule Le Autonomous District Council

Laica in calettu – Salai Robert Biakcin

India Constitution hman thawk a si khan District Council a dir kho rih lo caah Hill District kipah Provisional District Council (Tribal)

Advisory Council dir dingin cozah nih nawl a chuah. Cucu zul in Lushai Hill zongah Lushai Hills Advisory Council member thimnak ngei in, 1948 Vaute 23 ah Bawi nih zaran aiawh dingin minung 10 an thim. 1948 Vaupi 15 ah Bawiphun a si ve lomi zaran nih aiawh minung 25 an thim. Pawi-Lakher lei in Chum Hmung, Serkawr cu Bawi aiawh ah an thim. Heng Mang le Vako kha Zaran aiawh ah thim an si. Kumkhat hnu ah Lushai Hills Advisory Council kha Lushai Hills Advisory Committee ah thlen a si. Bawi aiawh hna le Member tampi phuah an si. Heng Mang le Vako bal cu member an si thiamthiam . An nih pahnih nih Pawi-Lakher, Tribal Union (PLTU) min in hma an lak. Pawi-Lakher Regional Council cu 1953 ah dirh a si.

Cu hlan kum 1953 ah Lushai Hill ah khan Lushai Hills Autonomous District Council kha dirh a si canh. Cun Lushai Hills Autonomous Council kha Mizo District Council ti’n India Parliament nih 1954 ah a thlen. Sixth Schedule zongah Mizo District Council tiah tial a rak si. PLRC hi Sixth Schedule Provision tangah Regional Council dir umchun a si caah phundang a si lo. Chingchiah awk tlak a si. Mizoram Union Territory a rak chuak sinin Pawi-Lakher Regional Council pathum a heu a si i, Regional Council pathum hna ci Autonomous District Council ah kaiter a si. Sixth Schedule ah Paragraph 20 nak Tribal Areas Part III nak ah țial a si.

Sixth Schedule Aa Thlen Dan Le Tu India Chaklei Ah Sixth Schedule Tangah Um Mi:

Manipur le Tripura tello in India chaklei State dihlak ho Assam ah benh an si caah, Sixth Schedule hi Assam ah Tribal (tlangmi) i tawlrelnak caah tuah a si. Amahmahtel, Nagaland, Meghalaya, Mizoram le Arunachal Pradesh hna Assam tang i chiah hnu khan Sixth Schedule thlen a hau cang. Cucaah Party A le Party B siti lo in, Part I, Part II le Part III in thlen a si. Tripura State Assembly siannak in, Parliament nih phung ser zau i, Tripura Tribal Area Autonomous District Council zong 1985 Vaupi 1 khan Part II A ah chiah a si.

 All Bodo Student Union (ABSC) hna haohanak Bodoland halnak kum zeimaw an kal pi hnu, 1993 Nohawng 21 ah Bodoland Accord (Bodoland biahrenh) țial a si. Hi biahren hi Central cozah, State cozah le ABSU an pathum remnak in țial a si. Hi biahrenh a cohlan bantukin Bodoland Autonomous Council (BAC) dirh a si. Amahbalte an duhning in nawl an ngei lo caah Bodo mino cheukhat nih an lungtlin lonak langhternak 1996 Chiapa 18 ah Bodo Liberation Tiger hlei ah zalonnak tuah tu National Democratic Front of Bodoland zong a um nolh. BLT, Central cozah le State cozah hna nih Bodoland Autonomous Council (BAC) cu Sixth Schedule tang ah um dingin rem an ti. A min zong Bodoland Territoriap Council (B.T.C) ah thlen a si. Indian Parliament nih Sixth Schedule phung remh than in, Bodoland Territorial Council (B.T.C) cu Sixth Schedule tangah chiah a si. Cuticun B.T.C nih member 40 a ngeih. 35 hi Schedule Tribe (St) hna caaj Reserve an si. 5 ho non-tribal caah an chiah. 5 hi mizapi caah le 6 hi thim seat (Nominate seat) caah timhtuah a si. B.T.C hi Sixth Schedule Paragraph 20 nao Part 1 ah tial kumh a si. Manipur Hill Area ah tribal (tlangmi) hna, Mizoram chung ah Bru, Paite, Hmar, Darjeeling Gorkha Hill Council hna zong ho Sixth Schedule tangah um ve hi an duh. A ruang cu Sixth Schedule tangah um tribal le um lo tinco mi aa dantuk caah a si.

Constitution serremh a si rual in Sixth Schedule Paragraph 20 nak ah a langh jing in, India chaklei District Council, Autonomous District Council le Territorial Council hna cu a tanglei mi hna hi an si.

Part I

  1. North Cachar Autonomous Council
  2. Karbi Anglong Autonomous Council
  3. Bodoland Territorial Council

Part II

  1. Khasi Autonomous District Council
  2. Jantia Autonomous District Council
  3. Garo Autonomous District Council

Part II A

  1. Tripura Tribal Area District Council

Part III

  1. Chakma Autonomous District Council
  2. Lai Autonomous District Council
  3. Mara Autonomous District Council

India Chaklei Council Phunphun Nawlngeihnak (Power) Cuanhnak:

Sixth Schedule tangah hin Council phimphun a um cang. Cu hna cu Regional Council, District Council, Autonomous Council le Territorial Council hna an si. Regional Council dir umchun cu Pawi-Lakher Regional Council lawng a si. Tu ah cun Regional Council dir a um ti lo. District Council hi cu, Mizoram Tripura le Meghalaya ah a dir. Autonomous District Council hi cu Assam ah Karbi Anglong Autonomous Council le North Cacjar Autonomous District Council hna an si. Territorial Council zong Assam ah Bodoland Territorial Council lawng hi a si.

Sixth Schedule Paragraph 3 nak aj District Council kut ah phung ser khawhnak nawl a pek hna ho, District Council hramthawknak a si. District Council ah nawlngeihnak hmang in i zohkhenh khawhnak ding Department zeimawzat cu District Council kut ah pek a si. Mizoram ah Autonomous District Council hna nih a tlangpi in Department 20 leng an zohkhenh dih. District Council cheukhat ah 28 hrawng zohkhenh in aa țial. Education lei ah Middle School tiang an zohkhenh cang. Mizoram, Tripura le Meghalaya ah District Council nawlngeihnak hi cu an i khat deuh ngawt. An i hlawkpinak bal aa khat cio lo. Meghalaya ah District Council hna nih an nawlngeihnak an i hlawkpi ngai in a lang. Paragraph 3 nak ah phung ser kongkau ah Parliament le State Legislature hna District Council Area peh ding a si ah cun Tripura District Council caah Paragraph 12B ah aa țial. Meghalaya Legislatur Assembly le District Council i thithruainak phung tiang aa țial. Karbo Anglong Autonomous Council le North Cachar Autonomous Council bal District Council dang ten an ngei lo Department 15 hrawng an ngei chap. Department 30 leng an zohkhenh. Education lei ah Secondary Education toang an zohkhenh. A dongnak ah Bodoland Territorial Council hi cu a min aa dang deuh. Department 40 an zohkhenh. Education ah College Education tiang nawlngeihnak an ngei.

Sixth Schedule Le Lai Autonomous District Council (LADC)

Sixth Schedule Paragraph 2(6) nak ah aa tial bantukin Mizoram Autonomous District Council Constitution bang Conduct of Business Rules, 1974 kha Administration nih a ser. Hihi District Council hna caah i thithruainak biapi taktak a si. Hi phung 73 nak le Sixth Schedule Paragraph 3 nak nih nawlngeihnak a pek bantukin, Mizoram ah District pathum hna nih phung an ser len ve canh. 2003 Vaupi tiang Chakma Autonomous District Council nih phung 14 le Resolution 42 a ser. Mara Autonomous District Council nih phung 28 le Resolution 29 an ser. Lai Autonomous District Council nih phung 30 le Resolution 167 an ser cang.

Amahbalte cu Sixth Schedule nih District Council sinah i humhaknak ding phung ser khawhnak nawl a pek hi District Council caah a biapi tuk lo mi a lo. Sixth Schedule Paragraph 3 in Paragraph 10 nak tiang ah District Council sinah phungser khawhnak a pek hi Lai Autonomous District Council nih a sinak ah a hmang maw ti ruah ngai a hau. Phung hi rianțuannak caah a biapi taktakmi a si, hinak fak in phungsernak ah tan a lak lo cun ram le miphun ca i rianțuannak caah a har ngaingai lai. Cun Pawi-Lakher Regional Council phung sercia i rinh hi thilsining hi aa tlak maw ti ruah ngai hau in a lang.

Sixth Schedule tangah um a biapitnak cu Revenue le Art & Culture Department hna hi an si. Revenue le Art & Culture Department ahhin phung kan ngeihmi a za maw ti ruah ngai a hau. Tu ah phunglam ser lei ah LADC nih hma a lak lo caah tangka lut ding zeimawzat sungh a si. LADC ah Department kip nih anmah zulh ding phung sernak lei ah hmala in Sixth Schedule tangah nawlngeihnak a pek bantukin hmala seh. Ram le miphun ca zongah riantha tuan a si lai. Sixth Schedule tangah Tribal Area ah ummi a sinak tak ah hman ding ah cun phung sernak ah thawn a hau. Sixth Schedule tangah um hi tlangmi tampi nih an duh. An um kho ve lo. Cucaah Sixth Schedule hi rel in theithiam in sullam ngei ah hman khawhnak ding caah i timtuah hna usih.

-Hi Cabia cu Lai Hnam Leh Sixth Schedule kum 2006 chuakmi kha aa tlak ning in lehmi a si.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Previous post 2023 Central Lairam Lawngtlai Lai Idol Onnak Ah CYLA GS Hlun Pu Jacob
Next post “Pumbilh” Timi Lai Biafang Thuk