LAIRAM KHUALIPI LAWNGTLAI AH LAI CAHOLH KAN LENTER KHAWH AHCUN, SALAI K. ROBERT BIAKCIN

LAIRAM KHUALIPI LAWNGTLAI AH LAI CAHOLH KAN LENTER KHAWH AHCUN, Salai K. Robert Biakcin, Lairam khualipi le Lairam cozah umnak Lawngtlai khualipi ahhin milu, 12, 9132 addhar uidai.gov. in December 2020 data) nih a langhter. Lawngtlai pengkomh (district) dihlak khua 158 a um tiah a langhter. Cun, block (4) in an ṭhen. No. (1), Bungtlang S block chung khua (30) ah Innchungkhar = 4033, No. (2), Chawngte block = khua (88) ah innchungkhar = 9894, No. (3), Lawngtlai block chungum Veng le Khua = 44 ah Innchungkhar = 9148, No. (4), Sangau block chung Khua 24 ah chungkhar = 3704, an si. Pengkomh chung Innchungkhar dihlak = 24776 an um. Theihternak (Myanmar ram ralzam hna milu le inndong he cu mah nak tam an si lai). (Theihternak-innchungkhar hi 2011 milu relnak chungin lak mi a si).

Pengkomh block (4) chung ah Cawngte Block hi Cakma mi an tam cem. A pahnihnak Laimi, A pathumnak ah Mizo hna an si. A dang block (3) ah hin LAI miphun, Lai hrinsor lawngte khuasaknak block an si hna. Pengkomh chung Laimiphun (Laiholh le Laica a hmang ding dihlak ah milu (100,000) hlei le innchungkhar in cun 16000 an phan lai. Mah hlei an cuang kho rih men.

2021 kum milu relnak ah Mizoram chung Laiholh thiam mi hi 2.80%, Lairam chungah Laiholh hmang mi 20%, Laiholh thiam mi 40%, Laiholh a hngal mi 60%( Rbt. C. Lalhlupui-LIKBKHP Goldden Jubilee) hmunh khawh a si. ( Zohchihmi- Salai KM Lawngsang, The Lairam Times Vol 1 Issue 18)

1. Lai cozah Nih Lai Caholh Dirpi Seh

Lai Autonomous District Council ( LADC) Lairam cozah tangah rianțuan mi hi minung 500 dengmang an si. Hi mimung 500 dengmang ahhin Laiholh a thiammi a holh kho mi hi minung 200 an tling lai lo, Laitholh a hngalthiam lo mi le Laiholh thiam aa tim lo mi Laimi hna nih Lairam cozah ah rian an tuan ahcun zei ti hmanh in kan Lai caholh thanchonnak le Lairam ah Laica, Laiholh a len khawh ding cu a har ngaingai ko.

2. Lai Biaknak nih Lai caholh dirpi seh

Lairam Isua Krista Baptist Kohhran( LIKBK) hi Mizoram chhim lei um mi, Bu pahnih komh, Isua Krista Bu, Headquarters, Bualpui Ng le Lairam Baptist Bu Headquarters, Lawngtlai hna fonh in dirhmi bu a si. Isua Krista Bu hi kum 1970 ah Bualpui Ng hmun ah an dirh. Lairam Baptist Bu hi 1982 kum Lawngtlai ah(“Pawiram Baptist Bu”) a hnu ah Lairam Baptist Bu ti’n min thlen a si. Mah Khrihfa bu pahnih hna nih Laimi phun sinak Identity dirpi ding in tiah 1999 kum Sikpar 27 ni ah Khrihfa bu khat ah fonh ding in hna tlaknak an ngei hnu in “ Lairam Isua Krista Baptist Kohhran” cu an dirh.
2022 kum ah LIKBK chungah Khrihfa bu biakinn dihlak 118, Innchungkhar 7,084, Member milu 36,049, Pastor Bial 23, Minister/pastor 47, Probationary pastor 5 hna an si. Lairam Baptist dirh hlan ah Baptist Church of Mizoram ( BCM) ah rak um dih a si., Hi ti Mizoram bu i kan um ahcun, kan Lai sinak, kan holh, kan ca, kan nunphung nunpi dingin Lairam Baptist cu dirh a si tiah Rev. Dr. L.H Lalpekhlua(AGS) nih Dr. Khin Maung Thein he kan len lio ah a chim, sihmahsehlaw Lairam Baptist tangah local church ah Laiholh a hnangmi cu Lawngtlai Chammary Calvary Baptist Church lawng hi an si, keimah theihtawk, Lawngtlai khuachung Lairam Baptist Khrihfabu ah Laiholh in pumh a umnak ka hngal lo, 2022 Tho 16 ah Laiholh pumhnak cu Calvary Tipil Khrihfabu ah thawk a si. Thlakhat voihnih maw voikhat dek i pumhnak hman a si. Khrihfabu lei zong nih Caholh lei diriamhnak bu ser sehlaw hi nih hin hma tampi a lak khawh lai, tangka zong thlak piak seh.

3. The Lairam Times Kan Hmuitinh Le Kan Rianțuannak

Kan nih hi Media taktak ah kan i ruat lem lo, kan i tinhbikmi bal a um, cucu zeidah a si tiahcun Khuachak ( Chin State) Laimi, Mizoram Laimi, Bangaladest Laimi i pehtlaihnak a that chinnakhnga le, Mizoram ah kan holh kan ca tlau hlah seh, kan nunphung midang nih kan chut hna hlah seh, Lai ah i fiang hna usi ti saduhthahnak he, 2022 Nohawng 18 ah khan Lai cazual chuah kan thawk, hi kan cazual ahhin i pehtlaihnak, Laiholh le Laica dirkamh a herh ning, Lairam cozah (LADC) le Lairam Baptist nih a dirkamh a hau cang, kan tlaunak a fak chin sual lai tiah kan au, Laica, Laiholh cawnnak zong kan tuah, a rauh hlan ah video in kan rak chuak lai, hi nih hin Mizoram Laimi caah thathnemnak a chuahpi hrim lai ti zumhnak kan ngeih caah, paw i feh bu in, Laica, Laiholh, Lai sinnak dirkamh, kan nunphung tiang dirkamh rian hi kan thawk. Lairam ah ni a ceu kho lo, chun lai ah khua a mui. Kum 50 a tling cangmi nih mah miphun holh in holh khawh lo cu khuaruahhar ngai a si. Nihin ah pakhat pahnih nih Lai sinak, Lai caholh duhnak an ngeihmi hmuh ah lung a hmui khun ko.

Biafunnak:

Lawngtlai Laimi hna cu mawhphurh awk an rak tha him lo, hlan deuh tuanbia sining zoh tikah Laiholh a hmangmi cu rak nek ngaingai le zei i rello an rak si caah hi nih hin fak tuk in a tei hna caah a si khun, kum 2010 hnu in biatak te’n Lai caholh a hung nung ti awk khan a si, hi hmanh ahhin a ningzak mi an tlawm hrim lo, Laiholh thiam a tim bak lo mi le mah miphun holh zei i a rel lo mi an um lengluang ko, asinain Laimi kan sining taktak kan langhter lai, kan fianter lai, kan chim lai kan rel lai, cu ahcun an lung a fim diahmah te ko lai. Lawngtlai ah Laiholh kan len ter khawh ahcun vulei cung hmunkip Laimi he i pehtlaihnak a tha lai, East Lairam he pehtlaihnak ramdang, US, Europe ram, Asian ram tiang Laimi he i pehtlaihnak a tha chin ko lai, cucaah Lawngtlai ah Lai rim le Laiholh lenter khawhnak dingah Laimi vialte nih rian kan ngeih, khat le khat i dohdal le i rawiphiar, mah miaknak hmuh duh caan a si ti lo, kumhnun thalhmai ahcun Lawngtlai ah Lairim a nam lai i, hinak in a thangcho chin ko lai. Lawngtlai hi Laimi kan caahcun hmunrem lai a laimacer bak a si caah, kan Lawngtlai hi thangcho chin seh ti kan duh ah cun a hmasabik ah mah miphun holh thiam kan i zuam a hau, mah miphun ca rel khawh le tial khawh zong kan i zuam a hau, Lai sinnak kan i fian a hau, Lai miphun dawtnak ram dawtnak kan ngeih a hau, hi hi kan lungthin ah a um lo ah cun, Lairam sersiamnak ding caah tangka tla mi cu miphun dang pa kut ah a tla lai i, miphun dang nih cun Lairam sersiamnak caah a tuanmi nak in a hmuhmi a tam deuh ko lai. Kan Hmurka lawng le a lengpavuan lawng in Lai dirpi lo in a tak in nunpi cang hna usi tiah sawmbu in ka bia ka donghter.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Previous post Hakha Mirang Holh A Palhmi Cheukhat – Salai Van Biak Thang
Next post Hlawmbuk (Museum) Salai Van Biak Thang