Dengue Zawtnak Kongkau Ah SVBDCP Cathanh

DenMizoram ah Dengue zawtnak hi zapi zaran nih hngalhtuk lo mi zawtnak a si. Zawtnak hi Malaria bantukin zapi nih kan theih hngalh lo mi a si i, zapi khualtlawng mi tam le ram le ram i kal palnak a that cang ruangah Mizoram ah hin Dengue zawtnak in a zaw mi an tam chin i, vulei hmunkip ah Dengue hi zawtnak karh rang ngaimi pawl a si Mizoram zong ah tuhrawng hi Dengue zawtnak in a zaw mi an tam chin lengmang. Aizawl District ah le Lunglei District ah a karhbik. Hi zawtnak hi Mizoram ahcun Malarian bantukin theihhngalh tuk a si lo. Dengue zawtnak hi India ram hmunkip ah a karh i, India ram ah Dengue zawtnak in nunnak liammi zat cu.

India ram huap in, kum 2019 ah zawtnak hmuhmi 157315 nunnak liamzat 166, kum 2020 ah zawtnak hmuhmi 39419 nunnak liamzat 56, kum 2021 ah zawtnak hmuhmi 193245 nunnak liamzat 346, kum 2022 Tangkawng- Zing 63280 nunnak liamzat 44 an si.

Mizoram Year Wise ah kum 2019 zawtnak hmuhmi 131, kum 2020 ah zawtnak hmuhmi 56, kum 2021 ah zawtnak hmuhmi 83, kum 2022 Tangkawng-Tho 437 nunnak liammi 2 an si.

Mizoram Month Wise ah kum 2022 zawtnak hmuhmi , Tangkawng thla ah minung 6, Nohawng thla ah minung 7, Vaute thla minung 4, Vaupi thla minung 0—-, Biangreithlep thla minung 1, Pur thla minung 13, Chiapa thla minung 20, Hniang thla minung 84, Zing thla minung 159, Tho thla minung 143 nunnak liammi 2 an si.

Dengue cu zeidah a si?

Dengue hi zawtnak phun virus in a semmi a si. Hi zawtnak hrik ( virus) hi fikfa in a karhmi a si caah fikfa sehnak in ngeih khawhmi a si. Dengue zawtnak a chuapitubik hi fikfa hna lakah kawngsang hi a si. Kawngsang hna lakah Aegypti fikfa hi Dengue zawtnak a chuahpitubik a si. Aegypti fikfa hi voikhat Dengue hrik a kai ahcun a thih hlan lo aa ngeih beh, a seh hna paoh ah Dengue an ngei lai. A dang Kawngsang fikfa cu Malaria chuahpitu bantuk siloin zaan siloin chun ah mi a seh tawn. Dengue zawtnak a chuahpitu fikfa hi Mizoram ah a tam ngai. Chun ah le ruah a vun sur a hanka ah a tam khun. A naak le a tialmi hi an si bik. Mizoram ah a tam ngai caah i fimkaan ngaingai a hau. Dengue zawtnak hrik ngei fikfa nih mi a seh hna tikah ni 5-6 chungah Dengue zawtnak a sile silo a lang tawn. Dengue zawtnak hi theih le cangka i thlop ahcun Dengue zawtnak khamnak sii hi um hlah hmanhseh a dam kho. I thlop zau a si lo ahcun Dengue Haemorrhagic Fever a phan kho.

Dengue Fever theihfian khawhnak ding cu:

  1. Khuasihtuk
  2. Lu le cal thlar fah
  3. Mitmu fah, khuafiang hlang in hliah lo
  4. Ruh le tha fah
  5. Rawlei kaathawt lo
  6. Taang, kut le ke thlar hrawng ah zei nih dek hriat sehlaw cu bang a sen nawn in um
  7. Luakluak

Dengue hi a hmasa ahcun umtu hoihher in Symptomatic Treatment ( a zawtnak a langh ningin i runvennak) pek a si ahcun taksa thawnngai ahcun dam a fawi ngai. Asinain tha te’n zohkhenh a si lo ahcun Dengue Haemorrhagic Fever (DHF) a si kho. Dengue Hemorrhagic Fever (DHF) a si cang ahcun dam a har ngai, nunnak tiang a liam kho mi a si.

Dengue Haemorrhagic Fever (DHF) cu a cung i Dengue Fever langh ning kan chim bantukin le a tanglei bantukin a lang tawn.

  1. Pawfah ngai le hnak awrhlei fah
  2. Hnar, kaa le hani a ruang um lo in thichuah.
  3. Luak ( thi aa tel, asiloah thi lo in)
  4. Mitkuh, thabat thluangthluan
  5. Um siarem silo
  6. Tihal peng, ka le dang ro
  7. Thatur ran
  8. Cawlcangh i harh

Hi a cung i langhtermi bantukin na um sual a si ahcun a rianrannak in sii-inn lei ah na thi i zohter law zawtnak i theih ding a si. Zawtnak hmuh i, i runven zong hi thiltha tuah a si. Dengue a sile silo theihkhawhnak ELISA hi Sentinel Surveillance Hospital (SSH), Aizawl Civil Hospital le Lunglei Civil Hospital ah a um. SSH panh aa relrem lo ahcun District Hospital, PHC/CHC/SDH/UPHC kip ah thisen sample la in SSH ah exam dingin an kuat khawh.

KHAMNAK : Zei ti’n tuah ding dah a si?

Dengue le fikfa in a chuakkho mi zawtnak in le a dangdang in i runvennak caah hi pawl hi tuah ve:

  1. Dengue le Malaria zawtnak tlunh kho tu fikfa hi luti ah an i bu tawn caah, na inn le lo ah luti ai dilnak, dithla donhnak ai dilmi, hmunthur, pangpar chiahnak pot, tyre ke chia le mau bul mi luti ai dil khawh lo nak dingin zarhchiar thianh law, na ti khonnak ti kaa kha tha te’n chin tawn.
  2. Kawngsang fikfa nih hin chun ah mi a seh tawn, chun ah aa hngilhmi ngakchia cu fikfa lut kho lo dingin khiangthawng tangah hngilhter hna ding.
  3. Fikfa sehnak lakin na him khawhnakhnga angki bansau, tawhrolh sau kuthrolh hmawnza hna i hruk.
  4. Fikfa huat (mosquito repellent) phunphun sii Odomos, All Out le a dangdang hna hmang tawn.
  5. Innchung ah fikfa a luh khawhnakhnga lo thlalaawng ah Net zar chia. 

Dengue zawtnak lak ah i runven hi pumpak cio rian a si, hi langhter mi hna le i runvennak dangdang hna cu zul law, hi bantuk zawtnak na si na zumh ahcun sii-inn panh law, Dengue ruangah nunnak liam hi um ti hna hlah usih.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Previous post EN&CC Department LADC Le CYLA Minthutnak Ngei
Next post American Le South Korea Hmunkhat Raltuk Cawn Ruang North Korea Hrocer